अध्यात्मिक साधनेकरीता आवश्यक गुण संपदा - Tolerance ( तितिक्षा)

In today’s newspaper I read the news about a man who murdered his 1 and half year old daughter. He and his wife entered in to a dispute and in a fit of rage he banged his daughter on the floor. She was 

admitted to the hospital by the time he realized what he did, she was dead. The police booked him 

under the charge of a murder. In the Virar bound crowded local train Satish wanted to get down at 

Naigaon station, he just asked the man standing in front of him whether he would get down at Naigaon or not, suddenly that man became angry and started abusing Satish, both of them started arguing about their respective behavior, and in the fit of rage the man pushed Satish out of the train. Now Satish is in the hospital with broken ribs and skull. Fortunately alive. We read all these kind of news and see the incidences happening around us and in the society. What is this going on? In Schools, homes, offices, Trains, buses, malls, shops.  It seems everybody is carrying a volcano with him and it may explode on just very small minute thing. The man felt dishonored why because a fellow co traveler asked him whether he would alight at that station or not. The man could not control is anger due to which he banged his small kid on the floor. Suhas was telling me once, He does not like his boss. He had wished many times that he would murder his boss and his son. Why? Because he does not like his boss. I tried to dig more and he said, his boss always points to the small mistakes he does in his work. According to him he over reacts & never appreciate on whatever good he does. But he only murders his boss in his mind. Many times with different weapons and styles. What is at the root of this is Ego. To avoid above incidences and become happy Bhagwad Geeta provides a solution. Honor & Dishonor. (मान- अपमान) Ego. (Our first pride) this comes into picture. Whenever we feel dishonored we take out the sword and declare a war against the offender. Or we remove ourselves out of the society. We go to the lonely place and cry out of depression. Or this feeling goes deep in to our mind due to which we start consuming alcohol, over eating, smoking, gambling. Eventually we start those harmful activities which affects us and our family. 

Lord Krishna tells us to learn tolerance. Learn to tolerate dishonor. Learn to tolerate honor. If we learn to tolerate dishonor we can be calm in any such situation, but then why do we have to be tolerant for honor? Being tolerant to honor is more difficult. Honor pleases your ego. First pride. But that should not happen. Even if somebody praises you or talks in your favor you should think that it is a grace of god and this the way you can keep yourself calm. And what if something happens exactly opposite? we have already discussed this above what happens. Just surrender your ego to the lotus feet of lord Krishna. Think whatever happens good or bad happens to his wish. He is a supreme Charioteer of your chariot of life. Let me share the 70th verse from Bhagwad Geeta chapter 2.

अपुर्यमान मचल प्रतीष्ठाम ||

समुद्रमापः प्रविशन्ति यद्वत 

तद्वद्कामा यम प्रविशन्ति सर्वे 

स शान्तिमाप्नोति न कामकामी || 

Nature. Lord Krishna says, learn from nature. Learn from an ocean. As the Ocean filled from all the sides with water entering in it, remains still, Whatever be the quality of the water is good or bad, whether it is a pure holy water of river Ganga or a water contaminated with hazardous chemicals from a local open drain. An ocean absorbs it. In winter rivers pour in water in to it but in summers rivers become steams and cannot offer water to it. Does not matter to the ocean? Does anything goes wrong with it? Does its depth differ? No. Similarly one should remain composed in spite of all the objects or desires occurs in him (his mind) whether bad or good. Whatever be the situation he has to face good or bad. Whatever be his experience with others good or bad, once should remain composed, cool and tranquil like the ocean does. The whole spiritual path is designed to get you to the infinite happiness. What you have to do is to learn and implement your leanings in your daily life. This is what call Abhyas. Sadhana. When a Seeker. A Sadhaka starts practicing Nishkam Upasana some virtues starts appearing into him. Being tolerant is one of them. We will discuss more about different virtues Sadhaka has to have in my forthcoming posts. Till then .. 

Shiv Har Shankar. Namami Shankar. Shiv Shankar Shambho. Hay Girijapati Namami Shankar. Shiv 

Shankar Shambo. Bam Bam Bhole.  Keep on chanting. Aha feels good. 

Good Night!!!

Note: This post is based on the pravachan by HH Radhanath Swami (Iskon).

Devotion without desire. ( निष्काम उपासना )

Nishkam Upasana. A devotion towards one’s deities with one desire. O lord, “You are mine and I am
yours”. I want nothing but a salvation into your lotus and holy metrical feet.  This is the only desire. This is the only wish. Nothing else. Let my existence be merged in you. This is Bhakti. This is worship. In this pranta – territory, realm one has to think from heart and not through brain. One has to keep his intellect aside. Much scrutiny, analysis is not invited. This is something to be experienced. A matter of cognizance. This is a process of exploring oneself. To deep dive into yourself.  To become introvert. To become ascetic. We will discuss what is being ascetic in forthcoming posts anyways. This is a process of becoming calm, compassionate, composed, totally surrendered and tranquil. Or these changes are bound to happen in a sadhaka. Seeker. once he starts practicing Nishkam Upasana.
This form of bhakti is been practiced by all the saints. Sant Tukaram, Sant Dnyaneshwar, Sant Eknath, Sant Namdev, Sant Savata mali, Sant chokha mela, Sant Janabai, Sant Ramdas swami, Sant Gora Kumbhar, Sant Kabir, Sant Narsi Mehta, Sant Tulasi Das and many more. In these era. Shri Ramkrishan paramhansa, Swami Vivekanand, Shri Yoganand paramahansa. Sant Gadgebaba, Sant pandurang shastri Athavale, Mother Teressa, the list would be much more long if I don’t limit it here. So how to perform Nishkam Bhakti. There are many forms I will unfold in my forthcoming post, however in order to perform Nishkam Upasana a seeker. A Sadhaka has to have certain virtues. Has to follow certain rules. Wouldn’t it be appropriate to discuss this? And also wouldn’t we like to know what exactly a sadhaka is? In my next post. Till Then…

Shri Ram Ram Ram. Shri Ram Ram Ram. Shri Ram Ram Ram. Shri Ram Ram Ram. Go ahead. Go on and

on and on and on.. …………

प्रारब्ध (Fate)

.

Before we proceed with Nishkam Upasana, I’d like to discuss about another concept related to Sakam Upasana that we discussed in my previous post. So we may consider it as part 2. As I said, practicing any form of Sakam Upasana is the way to obtain the worldly desires such as a person want to win a heart of a girl whom he loves, he may perform a tantra called Vashikaran is a type of Sakam Upasana. Tantra is again a very different aspect of Sakam Upasana, and is a very vast topic. Let us not discuss about this here. I just wanted to give an example. I will discuss about Yantra, Mantra and Tantra which are some of he aspects of the Sakam Upasana later. One more thing! Upasana is also called as Sadhana. So the aspect that I want to discuss is a PRARABDHA VAAD. I’d like to take this opportunity to seek an assistance of a stanza by one of the great saint – Sant Kabirji. (Kabir. More precisely) I called him Kabirji out of respect. In India if you want to call anybody with respect add ‘Ji’ to its name for instance – if one’s name is Rajiv. Call him as Rajivji. He will be happy to hear from you. Oh! Am I deviating? Let us see the stanza by Sant Kabirji. It is in Hindi. It is also called as Chaupayi. 

काहु न कोऊ सुख दुख कर दाता | नीज कृत करम भोग सबू भ्राता |

Let me put it in English words as it is.
Kaahu na kouu sukh dukh kar data | nij krut karam bhog sabu bhrata||

The meaning of this is, there is no body who harms you. Who can be a reason of your agonies, your 
failures, your depression, sorrows, shortfalls, problems etc. and there is nobody responsible for your 
happiness, achievements, gains, creditability. Whatever you have good or bad, whatever you face good or bad, whatever you experience good or bad, whether you are sick or in a good health, whether you are rich or poor, whether you have friends or foes, the parents you get, the companion you get, the society you get to live in, the children you give birth to .. each and everything is nothing but a result of your KARMA. Deeds.   Your deeds of your previous birth. Your deeds of your current birth. And everybody have to face. There is no escape

Let me elaborate it more.

When one performs any kind, any form of Sakam Upasana to achieve something, he or she may achieve the same as a result however that is not lasting. For example, a lady who wished to become a mother of a child did not get conceived for almost 7-8 years. She approached a saint. As per his guidance she performed a Sakam Upasana, may be she had chanted a specific mantra given by the saint. And she got the desired result. Now she is a mother of a child. But what about the upbringing of a child? Did the child receive good education? Did the child receive sense of good values? What if the child gets involved in the criminal activities? What if the child does not take due care of her in old age? What if the child dies of a deadly disease just at the age of may be 20-21?  It is possible right? In order to gain good marks along with the efforts in studies a student worships lord Ganesh. He gets good marks but is it the end of the story? He want more success. More marks. More competition. Where is the end? Does he get peace of mind? A man performs a Sakam Upasana to win a lottery. He wins the lottery as well. But does it suffice? He would want to win more. Many times. At last one tend to taste the failure, agony, shortfalls, and losses. He may have to face that out of nothing but the PRARABDHA. A baby born with the hole in the heart. A husband dies in the accident just after 3 years of the marriage. A son commits suicide at the age of 15. One want to die but just living with the intolerable cancer. One is spending last days in old age home. No son, daughter or relative is there to take care of him. One enjoys picnic with his beautiful wife and fells off the hill while taking snaps just few days after the marriage. One cannot enjoy his ice scream as he is suffering with diabetes. One cannot enjoy the joy ride in the amusement park because he is suffering from a heart ailment. And what not. That is why Bhagvaan Buddha have said. Life is a second name of sorrows. In this life everybody gets nothing but the sorrows in attempt of making oneself happy. When a person tries to pacify one want, it gives birth to another. Wants are never ending. It becomes a vicious circle. How to get rid of all of this? The answer is Nishkam Upasana. Well in the next post. For sure. Till then.

Shri Ram Jay Ram Jay Jay Ram. Shri Ram Jay Ram Jay Jay Ram. Shri Ram Jay Ram Jay Jay Ram. Keep going on and on and on and on and on. This is called chanting. Off course we are going to discuss about chanting in my forthcoming posts.

Good night!!!

सकाम उपासना (Devotion for the Desire)

Alright, Rima was not getting married. She was 32. She visited many Astrologers. Got various grah shanti done. Wore all those gems that the astrologer had suggested. But in vain. She is still struggling to get a suitable groom. Now somebody advised her to chant a mantra, she even started chanting that mantra. Expecting that the new practice would get her a suitable groom. Prashant wanted a victory in a court matter. Chandu wanted a success in winning a heart of a girl who he loves. Mr.  & Mrs. Varma were childless since 10 years of their marriage. Abhijeet wanted to buy his dream home in Mumbai suburbs. These are some examples of worldly desires. Which is not bad at all. Without being aggressive on our desires, ambitions it would be difficult to fulfill one. Our ambitions and passion for something are our drive force. Chanting a mantra for some expected result or any form of devotion, Bhakti when put into practice for fulfillment of worldly desires is called a Sakam Upasana. More precisely, have seen people visiting bare footed to the Devi’s temple in Navratri. Seen few who lit Diya on each step of the temple. Seen few who crawled to visit a temple. Seen few who walked miles to Shirdi to seek blessings of Shri Sai baba. These are the forms of devotion a devotee offers to his deities. All is mainly practiced to gain something from their respective deities (god). And he is very kind. He listens to his devotees and fulfills their wishes. In spite of all this, even getting our desires fulfilled do we really get a peace of mind? Wants are never ending. We have participated in a rat race. Doshi family visited Dubai for shopping festival and bought many lavish household items from there like TV, Camera and Laptop etc. Mrs. Doshi showed all to her neighbor Mrs. Shah. Mrs. Doshi was very pleased to share her shopping and Dubai experience with her neighbor but then in the evening Mrs. Shah asked her loving husband to visit Dubai for shopping. She already had 2 TV sets that too LEDs, 3 high end cameras, ornaments, and what not. But still she wanted to visit Dubai why? Then with whom would she share the same that Mrs. Doshi had shared! Her husband is trying his best to earn all that she wants. And what would buy her a Dubai trip? Money. So what her husband need to run after? Money. Mr. Apte’s son is working in Silicon Valley. He is an engineer. So does, Mr. Sharma wants his son to be like Mr. Apte’s son. So he will not see the capabilities of his son but

want his son to become an engineer. What would Mr. Apte require to fulfill his desire towards his son? Money. And in spite of spending ample amount of money, putting all possible efforts if one is not getting his desire fulfilled what option he has to opt for? Sakam Upasana. Have seen girls who observed Sola Somvar vrat for getting good groom. Have seen women who observed Santan Gopal vrat to get a child. Have seen women who observed Karva Chouth for their husband’s long life. All these are forms of Sakam Upasana. This is a beginning of a person to start a walk on the divine path. But god is great, he fulfills the wishes of his devotees as if a cribbing child is given a rattle by her mother. All this is a Maya. Illusions. We are indulged into these material things and find our peace of mind, our happiness in obtaining these material things. Good looking wife. A happy married life. Good position in the society. Obedient and brilliant children. At least a 2 BHK. A 4 wheeler. A Good job with handsome salary. A good health. What else? We want more, more and more. And to some extent yes. Sakam Upasana gives us what we want. But do you still think that you will get peace of mind? All this would give birth to more lust, more desires, more anger, ire, wrath, rage, more jealousy, envy, infatuation, temptation, fascination, enticement, greed, avidity, arrogance, and Jeeva would need to take births after births after births to fulfill all this. But what is the real goal of a human life is to become Jeevanmukta. Obtain salvation. Moksha. And thus the journey begins on the path of spirituality.  Which can be obtained through a form of bhakti called Nishkam Upasana and many other things to practice. The one who does is called Sadhak. Why would one want to start a walk on a divine path? Why would one want to seek salvation? We will discuss this in the next post.  Till then….

Hare Krishna Hare Krishna, Krishna Krishna Hare Hare. Hare Rama Hare Rama Rama Rama Hare

Hare..

अध्यात्म कथा - पाठीराखा (भाग-२)

सौ. सावंत काकूंनी दिलेली गोळी घेऊन दिनू तडक निघाला. पावणे दहा वाजले होते. उन्हात बसची वाट पाहत न राहता त्याने सरळ रिक्षा घेतली. अंगात अजूनही अशक्त पणा होता. कणकण होती. रिक्षाने दिनू १० मिनिटातच बोरिवलीला आला. ब्रिजवर चढून १ किंवा २ नंबरला जाण्याचे त्याच्यात त्राणच नव्हत. रेल्वे लाईन क्रॉस तो लवकर पोचणार होताना. दिनू चालतच रेल्वे लाईन पाशी पोहोचला. आणि अचानक त्याला भोवळ आली. आजूबाजूला काय चाललय त्याला काहीच काळात नव्हत. रेल्वे लाईन क्रॉस करताना दोन्ह्ही बाजूनी ट्रेन येते कि नाही हे पाहण्याची सुद्धा त्याला शुद्ध राहिली नव्हती. क्षणार्धातच त्याची शुद्ध हरपली. त्याला कोणीतरी पाठी खेचल्यासारखा भास झाला. अंधार पूर्ण अंधार. डोळ्यासमोर काहीच दिसत नव्हत. श्वास लागला होता. हातापायातलं त्राण निघून गेले होत. आणि त्याने जाग्यावरच बसकण मांडली. काही मिनिटे गेली असावीत. त्याने डोळे उघडले. समोर पाहतो तो काय, रेल्वे लाईनच्या जवळच तो अगदी २ फुटावर बसला होता. समोरून लोकल ट्रेन धडधडत निघून जात होती. जरा जरी पुढे गेला असता तर सरळ ठारच झाला असता. घामाने अंग भजून गेलं होत. घशाला कोरड पडली होती. रस्त्यावरचा सरबत वाला धावत त्याच्या जवळ आला. त्याने त्याला सावरलं. थंड सरबत प्यायला दिलं. जवळच्या साई बाबांच्या मंदिरात तो त्याला घेऊन गेला. सव्वा दहा वाजले होते. थोड बरं वाटल्यावर त्याने सरबत वाल्याचे आभार मानले. पण त्याला ह्या गोष्टीचे आश्चर्य वाटत होते. गेले दहा दिवस तो त्याच वाटेने येत जात होता, इतके दिवस तो सरबत वाला त्याला दिसला नव्हता. कसाबसा तो २ नंबर वर आला. चर्चगेट स्लो लागलीच होती. अजूनही अशक्तपणा वाटतच होता. जिवावरच्या प्रसंगातून तो वाचला होता. अंगावर कट येणारा तो क्षण. "दिनू. ए दिनू!!" कोणीतरी त्यालाच हाक मारत होते."अरेच्च्या! सिद्ध्येश? " " हा इथे कुठे?" दिनूच्या मनात स्वाभाविक प्रश्न आला. सिद्ध्येश तर राहतो मालाडला. मग हा बोरिवलीत कसा? एकूणच दिनूचा अवतार बघून सिद्ध्येश्च्या लक्षात आले. दिनू   आजारीच होता आणि तसा दिसतही होता. त्यांचे पूर्ण अंग थरथरत होते. सिद्ध्येशने त्याला सावरलं. 
"अरे यार किती ताप आहे तुला?" 
"आणि फोन तरी करायचास तुला कंपनी दिली असती मी." 
"तसाही मी कालपासून बोरिवलीत माझ्या मावशी कडे होतो."
"मावशीचे मिस्टर काल ऑफिसच्या कामाने बंगलोरला गेलेना, आईने सांगितले सोबत म्हणून जा."
"एनीवे, तू काही काळजी करू नकोस जाऊ आपण दोघे. मी तुला सोबत करतो क्लासरूम पर्यंत. मग येताना तुला घरी सोडेन आणि मग जाईन मावशीकडे."
दिनूला जास्त बोलायचं देखील त्राण नव्हतं. कसबसं दोघे अंधेरीला आले. रिक्षानेच कॉलेजला पोहोचले. दिनूने पेपर याथातथा दिला. पेपर झाल्यावर सिध्येशने त्याला घरी सोडलं.  
काही दिवसांनी रिझल्ट लागला. दिनूला ७६% मिळाले होते. त्याने सिध्येशला  फोन केला. सिध्येशहि चागल्या मार्क्सनी पास झाला होता. दिनूने त्याचे आभार मानले. 
"सिध्येश, मित्रा त्यादिवशी तू बरोबर नसतास  तर मी कोलेजला जाऊन पेपर नसतो देऊ शकलो. "
"काय बोलतोयस काय तू?" 
"मी कुठे होतो त्या दिवशी" 
सिध्येश आश्चर्याने म्हणाला.
"म्हणजे काय?" 
" तू तर मावशी कडे बोरिवलीला आला होतास ना?"
"मावशीचे मिस्टर बंगलोरला गेले म्हणून?"
"तुझा काहीतरी गैरसमज होतोय"
सिध्येशने दिनूला खूप समजावण्याचा प्रयत्न केला. 
"अच्छा, चल ते सोड, मी चाललोय आई बाबांबरोबर १५ दिवस हिमाचलला.आल्यानंतर भेटू बाय".
त्यादिवशी संध्याकाळी दिनू पुन्हा बोरिवलीला जाऊन आला, तो सरबत वालाही तिथे नव्हता.
दिनूने बाबांना हि सर्व हकीगत सांगितली. बाबाही त्यादिवशी जोशिकाकांकडे गेले त्या दिवशी जोशी काका सुद्धा आजारी असल्याने बाबांना तिथे जास्त वेळ थांबावे लागले होते. 
दिनूने हे सर्व सांगताना बाबांना गहिवरून आलं. अंगावर रोमांच उभं राहिलं. कंठ दाटून आला. बाबांचे थरथरते हात दिनूच्या डोक्यावर होते. डोळ्यांमधून अश्रू वाहत होते. दिनूला समजेना काय चालले आहे. आईही सद्गदित झाली. हातातल्या पदराने तिने डोळे पुसले. प्रेमावेगाने दिनूला जवळ ओढले. 
"ऐकलस का गं? देव्हार्यात महाराजांसमोर साखर ठेव".
"आज आपला पोरगा त्यांनी मरणाच्या दारातून परत आणला"
" दिनू! अरे तो सरबतवाला नव्हता, ते महाराज होते रे बाळा."
"तो सिध्येश नव्हता, महाराज होते.... महाराज होते "
भावावस्थेत गेलेल्या त्या पित्याने हळूच आपले डोळे पुसले. 
आईने मायेने दिनूला आणखी जवळ घट्ट धरले. दिनूला हि कळून चुकले होते. 
ते महाराज होते. महाराजच होते.

श्री स्वामी समर्थ. श्री स्वामी समर्थ. 

अध्यात्म कथा - पाठीराखा (भाग १)

"हरी, मस्त गुळगुळीत दाढी कर रे".

"हं, जरा डोकंपण मॉलिश करून दे." 

दिनूने बसल्या बसल्या फर्मान सोडलं. उद्या शेवटचा पेपर होताना. ओसी. मग काय सुट्टी ना राव. डायरेक्ट जुलै मध्ये कॉलेज सुरु होणार. सिनिअर कॉलेज. स्वारी एकंदर मजेत होती. ओसी काय हातचा मळ. पेपर झाला कि डायरेक्ट अड्डा गाठायचा. गप्पांचा असा काही फड रंगेल कि विचारू नका. हरी तर आपला दोस्त. तरीसुद्धा घरी जाऊन थोडातरी शेवटचा हात मारलाच पाहिजे होता. व्यवस्थित केशकर्तन झाल्यानंतर दिनू घरी गेला. रात्री साधारण १२ वाजेपर्यंत तरी अभ्यास करत बसला होता. पुन्हा सकाळी पाच वाजताच अलार्म लावला होताच. पेपर सकाळी अकरा वाजता होता. सेंटर हि जवळच अंधेरी. नाक्यावरून बस पकडायची बोरीवली स्टेशन पूर्वेला आले कि एक दोन नंबरला येणारी चर्चगेट स्लो घ्यायची. अंधेरीला उतरला कि सरळ कॉलेजचा रस्ता. अर्धा पुन तासाचा प्रश्न. हेच रूटीन होत गेल्या १० दिवसा पासून. दिनूने सर्व आराखडा मनात मांडून ठेवला होता. श्री स्वामी समर्थ. श्री स्वामी समर्थ. श्री स्वामी समर्थ.श्री स्वामी समर्थ... जप करत करत झोप कधी लागली तेच कळल नाही दिनूला. 

बरोबर सकाळी पाच वाजता अलार्म वाजत होता. बराच वेळ वाजत राहिला. शेवटी आईने येऊन बंद केला आणि दिनूला उठवायला लागली. 

"दिन्या,गाढवा उठ." 

"उठ अरे."

"तूच तर म्हणाला होतास ना लवकर उठाव म्हणून?"

"अरे अभ्यास नाही का करायचा?"

"चल मेल्या उठ."

दुनियेतल्या सगळ्या आया ज्याप्रमाणे आपल्या दिवटयांना जसं अगदी अनादी काळापासून असेच झोपेतून उठवत आल्या असाव्यात तसाच दिनूच्या आईचापण अवतार होता. 

पण दिनूला अजिबात उठवत नव्हत. कसं उठवेल? डोकं प्रचंड जड होत. अंग चांगलंच तापल होत. थोडक्यात काय चागलाच ताप भरला होता. 

"अगंबाई, आता काय करावं?"

"पोर चांगलाच तापलय "

त्या माउलीच्या काळजाचा ठोकाच चुकला. पोराचा शेवटचा पेपर होता. चुकून कसा चालेल? सगळी वर्षभराची मेहनत वाया जाणार. दिनू अर्ध्या झोपेतच कण्हत होता. 

"अहो!! अहो ऐकलत का? "

"उठा हो."

"दिनूला ताप आहे. त्याला डॉक्टरकडे घेऊन जायला हव आधी"

दिनूच्या आईने त्याच्या बाबांना खबर दिली.

"अगं साडेपाच वाजलेत पहाटेचे, आता कुठे डॉक्टर असायला. जरा थंड पाण्याच्या पट्ट्या ठेव कपाळावर. ९ वाजता घेऊन जाऊ डॉक्टर कडे." बाबांना सुधा काय करावं सुचेना. 

"अहो पण पेपर आहे त्याचा ११ वाजता , लवकर न्यायला हवा त्याला डॉक्टर कडे"

दिनूच्या आईचा काळजीचा सूर लागला होता.

"तू काही काळजी करू नकोस. महाराज आहेत ना. देव्हार्यातला अंगारा लाव त्याला. होईल सर्व ठीक."

बाबांच्या श्रद्धाळू मनाने केव्हाच निर्णय देऊन टाकला. 

सकाळी आठ वाजले होते. 

"अगं ऐकलं का, मी जरा जोशींकडे जाऊन येतो महत्वाच काम आहे. दिनूला म्हणावं आवरून घे जाईन त्याच्या बरोबर डॉक्टरकडे " 

बाबांनी दिनूच्या आईला सांगितलं आणि बाबा निघून गेले.

काहीश्या ग्लानीतच दिनूने सर्व आवरल. ११ च्या पेपरला ९ वाजता निघायलाच हव होत घरातून. अजून बाबांचा पत्ता नव्हता. दिनूने एकटाच जाण्याचा निर्णय घेतला. बाबा कदाचित अडकले असावेत कुठेतरी. नाहीतर नक्कीच घरी आले असते.

"ऐक रे दिनू.बाळा, नको जाउस आज पेपरला. कसा जशील. सकाळी ताप होता ना तुला. अजूनही अंग गरम लागतय "

आईने दिनूला खूप समजावण्याचा प्रयत्न केला.

"डोन्ट वरी, आई. मी डॉक्टर काकांकडे जैन. औषध, इंजेक्षन वगैरे घेईन आणि मग जाईन पुढे. काळजी करू नकोस." 

दिनू काहीच ऐकण्याच्या मनस्थितीत नव्हता. काहीच न ऐकता तो निघालाच. सव्वा नऊ झाले होते. अंगात ताप.ऐन मार्च महीन्याच उन. समोरच सर्व धूसर दिसत होत. रिक्षानेच दिनु डॉक्टर कडे गेला. पण डॉक्टर विझिट ला गेले होते. श्री स्वामी समर्थ. श्री स्वामी समर्थ. दिनूचे नामस्मरण चालूच होते. डॉक्टरांच्या पत्नी सौ. सावंत काकुनी दिनूला कसलीशी गोळी दिली. 

"काळजी करू नकोस ह्या गोळीने ताप उतरेल अर्ध्या तासात बर वाटेल", अस त्या म्हणाल्या. 

काकुना धन्यवाद देऊन दिनू तिथून निघाला. आज शेवटचा पेपर होता ना. श्री स्वामी समर्थ. श्री स्वामी समर्थ. दिनूचे नामस्मरण चालूच होते. दिनूला अत्यंत अशक्तपणा वाटत होता. त्याचा निर्णय पक्का होता. कुठल्याही परिस्थितीत तो पेपरला जाणारच होता. 

                                                                                                                                              क्रमशः

.

देव का मानायचा?

देव का मानायचा? देवाला कोणी पाहिले? देव हि कन्सेप्ट काय आहे? इंटरेस्टिंग प्रश्न. जबरदस्ती नाही.देव हि मानायची गोष्ट नाहीच आहे मुळी.देव हे एक अनुभूती आहे. ती अनुभवण्याची गोष्ट आहे.हवा कोणी पाहिली? टेलिफोन सिग्नल कोणी पाहिला? गुरुत्वाकर्षण कोणी पाहिले? शेकडा ९० टक्के लोक देव का मनात असावेत? कारण आपल्या लहानपणा पासून आपण पाहत आलेलो आहोत. कोणीतरी सावित्री पिंपळाला प्रदिक्षिणा घालत आहे. जोशींचा दिनेश दर मंगळवारी सिद्धिविनायकाच्या मंदिरात जात असतो. शिंदे काका दर शनिवारी मारुतीला तेल वाहतात. हि काही प्रातिनिधिक उदाहरणं आहेत. तिरुपती बालाजी, शिर्डी साईबाबा, गाणगापूर, शेगाव, शनि शिंगणापूर, वैष्णो देवी,अमरनाथ.. अनेक तीर्थयात्री वर्शोवर्षे तीर्थस्थानी जात असतात आणि जात राहतील.काय भावना असावी त्यापाठी.. प्रेम? भीती? आसक्ती? इच्छा? मोह? विद्यार्थी जातो – परीक्षेत चांगले मार्क्स मिळावेत म्हणून. तरुण जातो चांगली बायको आणि नोकरी मिळावी म्हणून. प्रमोशन मिळावे म्हणून. कोर्टाची केस जिंकावी म्हणून. घर मिळावं, गाडी मिळावी, सर्व सुरळीत चालावे म्हणून. पण देव कोणालाच नको आहे? देवासात्ठी कोणी जात नाही. वर्षातून एकदा कुलस्वामिनीचे दर्शन नाही घेतले तर तिचा कोप होईल. म्हणून जायचे. भीतीपोटी. ती तर आई आहे. आईचा कधी आपल्या अपत्यावर कोप होतो का? मुल आपल्या आईला लाथा मारते तरी सुद्धा ती माउली त्याच्यावर प्रेम करते आणि त्याची काळजी वाहते. असा आहे देव. आपण मुल व्हायला हवं.संपूर्ण शरणागत. तेव्हाच त्याचा अनुभव येतो. म्हणूनच श्री कृष्णाने गीतेमध्ये म्हटले आहे – अनन्याश्चीन्तायो मां ये जनः पर्युपासते | तेषां नित्याभियुक्तानां | योगक्षेमं वहाम्यहम| – अनन्य भावाने जो माझी भक्ती करतो, म्हणजेच मला शरण येतो, त्याचा योगक्षेम मी चालवतो. सर्व त्याच्याच सत्तेने चालले आहे. सर्व त्याचीच ईच्छा. म्हणून श्री स्वामी समर्थ महाराज म्हणतात – तू भिऊ नकोस. मी तुझ्या पाठीशी आहे.
स्वामी विवेकानंद म्हणतात देव हा आपल्यातच आहे. सो हम. म्हणजे तो मीच आहे. अहं ब्रह्मास्मी. मीच ब्रह्म्हा आहे. आपल्यातल्या त्या देवाला आपण जेव्हा शोधतो तेव्हा आपण पूर्णत्वास जातो. पण त्यासाठी सुरुवात तर करायला हवी. तो शोध घेण्याची ईच्छा आपल्या मनात निर्माण व्हायला हवी. हेच अध्यात्म. आधी आत्मा. आधी मी. तो माझ्यात आहे. तो तुझ्यात आहे. तो सर्वत्र आहे. म्हणून तुकाराम महाराज म्हणतात – जे जे भेटिजे भूत,ते ते मानिजे भगवंत. त्या अंतर्यामीच्या देवाला भेटण्याचे अनेक मार्ग आहेत त्यापैकी तीन महत्वाचे मार्ग – कर्म, भक्ती आणि ज्ञान. शिवाय आपण आपली पात्रता हि सिद्ध करायला हवीच कि. आपण भक्त व्हयला हवं. आपण साधक व्हायला हवं. साधकाच्या अंगी असणारे गुण आपल्यात असायला हवेत. त्या गुणांची चर्चा करूया .. लवकरच.

देव का मानायचा? सोप्प आहे. कोणी सांगितले म्हणून नाही मानायचा, त्याचा अनुभव आला तरच मानायचा. पण अनुभव येण्यासाठी तर प्रयत्न करूया.

बोध कथा १

चार मेणबत्त्या एक मेकांशी बोलत होत्या. पहिली म्हणाली, “माझ नाव शांती आहे. पण कोणीच मलात्यांच्या र्हदयात तेवत ठेवत नाही. मला गेलंच पाहिजे. माझा काहीच उपयोग नाही.” आणि अत्यंत दुखीअतःकरणाने ती विझली. दुसरी म्हणाली, ” माझ नाव विश्वसनीयता. विश्वास. पण माझाही तसाकाहीच उपयोग नाही. माझी हि तशी अपरिहार्यता राहिली नाही. मला तरी तेवत राहून काय उपयोग?आणि दुसरी हि शांत पणे विझून गेली. तिसरी म्हणाली, माझं नाव प्रेम आहे. आता माझ्यात सुद्धा तेवतराहाण्याच त्राण नाही राहिलं. लोकांना माझं महत्व नाही. लोक आजकाल आपल्या जवळच्या वर सुद्धाप्रेम करायला विसरले आहेत. सगळीकडे स्वार्थ बोकाळलाय. तिसरी सुद्धा विझून गेली. तिन्हीविझलेल्या मेणबत्त्या मधून नैराश्याचा धूर निघत राहिलं. बराच वेळ.

आणि त्या खोलीत एक लहान मुल आलं. अचानक. त्यानं पाहिल. तिन्ही मेणबत्त्या विझल्या होत्या. तेम्हणालं, तुम्ही का विझून गेलात? तुम्ही तिघांनी शेवट पर्यंत तेवत राहायला हवं होत. असं म्हणत ते मुलरडायला लागलं. अरे बाळा, रडू नकोस. मी आहे न अजून. चौथी मेणबत्ती म्हणाली. जी अजून तेवत होती.माझ नाव आशा. मी आहे अजून आपण त्या तिघींना पुन्हा प्रज्वलित करूया. त्या मुलाच्या डोळ्यात एकवेगळाच तेज झळकलं. अतीव आनंदाने त्याने इतर तीन मेंबात्त्याना पुन्हा प्रज्वलित केलं.

म्हणतात ना आशेची ज्योत कुठल्याही परिस्थितीत आपण आपल्या आयुष्यात सतत तेवत ठेवली तर शांतता, विश्वास, प्रेम आणि आशा आपण जिवंत ठेऊ शकतो. होय ना?

दिवाळीची रात्र

दिवाळीची रात्र असूनही नकोशा पावसाची संतत धार लागली होती. दादा, ताई, आई आणि बाबा अशा चौकोनी
कुटुंबात छोटा दादा रुसून बसला होता. "तू मला काबुल केलं होतस, नवीन सायकल आणशील म्हणून". श्रीखंड पुरीचा आवडता बेत असूनही छोट्या दादाला जेवायचच  नव्हत मुळी. आईने समजावलं. अजून दोन महिन्यांनी नाताळच्या सुट्टीत नक्की सायकल घेऊन देईन म्हणून. पण छोटा दादा ऐकायलाच तयार नव्हता. आत्ताच्या आत्ता आणून दे. चौकोनी कुटुंबाची आर्थिक परिस्थिती तशी बेताचीच होती. छोट्या दादाला कसा समजवावं? आईचा पारा चढू लागला होता. तिचे पेशन्स संपत चालले होते. आणि छोट्या दादाने रडायला सुरुवात केली. आईने पाठीत धपाटा घातला होता. छोट्या दादाने आपल्या इवल्या इवल्या हातांनी आईला मारायला सुरुवात केली. तो हट्टालाच पेटला होता.बाबा शांतपणे खुर्चीत बसून पेपर वाचत होते. माय लेकरांचे भांडण ऐकून त्यांना हि वैताग आला होता. छोटा दादा आता इरेलाच आला होता. आता मात्र बाबांनी पापर बाजूला ठेवला. बाबा आईला रागावले. कारण आईने छोट्या दादाला जोराचा आणखी एक धपाटा घातला होता. "करा. अंक्खी लाड करा. लाडोबा झालाय नुसता. काही म्हणून ऐकायला नको. मर मारून ह्यांच्यासाठी रात्रंदिवस राबायचं. ह्यांना काही नाही त्याचं" आईचा संतापाचा पारा चांगलाच चढला होता. "एवढं कशाला मारायचं"? थोडं दुर्लक्ष कर ना. बाबांनी समजुतीचा सूर लावला. "तुम्हाला शक्य नव्हत तर मग प्रॉमिस का केलात त्याला"? "तुम्हाला नाही, मला भोगायला लागतं सगळं."  "हा मुलगा पण दिवसेनदिवस हाताबाहेर चालला आहे". "आता मला अरियर्स नाही मिळाले त्यात माझा काय दोष"? बाबांना पण वाईट वाटत होतं. एकूणच वातावरण ऐन पावसात सुद्धा गरम झाला होतं. वाद वाढत चालला होता. ताई मात्र खिडकीत बसून बाहेरचा पाउस पाहत होती. तसं तिच्याकडे कोणाचंच लक्ष नव्हत. छपराच्या पन्हाळयातून  पडणारी पाण्याची धार, तिचा होणारा आवाज, जोडीला बेडकांचा रातकिड्यांचा आवाज बाहेरचं वातावरण कुंद झालं होतं. ताई तशी समजूतदार. दादापेक्षा थोडी मोठी. हट्ट न करणारी. मोठ्यांचे ऐकणारी. घरात्य्ल्या अशा वातावरणाला हल्ली ती सरावली होती. तिने स्वतःलाच प्रश्न केला आज दिवाळीच्या दिवशी माझ्या घरातली माणस दुखी का आहेत? आनंदात का नाहीत? अचानक तिला खिडकीतून ४ माणस दिसली.ती वृद्ध होती. कोसळणाऱ्या पावसात तिच्या घराचा आसरा त्यांनी घेतला होता. त्यांनी तिच्या घराचा दरवाजा वाजवला आणि स्वतःची ओळख करून दिली. ते चौघे जन होते. संपत्ती, यश, आरोग्य आणि सुसंवाद. तिच्या बाबांनी त्यांना आत येण्याची विनंती केली. पण. नियम असा होता कि, त्या चौघांपैकी फक्त एक जणच आत येउ शकत होता. आणि त्या चौघांपैकी असा एक जन होता ज्याला जर आत बोलावले तर त्याच्या बरोबर इतर तिघेही आत येउ शकतील. त्यांनी तसे बाबांना सांगितले. बाबाबंना
वाटत होते कि संपत्तीने आत यावे. छ्तोया दादाला वाटत होते कि यश आत यावे. आईची इच्छा होती कि आरोग्य आत यावे. पुन्हा तिघांचा वाद सुरु झाला. प्रत्येकाला असे वाटत होते कि त्यांचा त्यांचा पर्यायच योग्य होता. पण ताईने वेगळा विचार केला. ती म्हणाली, "आपण सुसंवादाला घरात घेऊ". :आज दिवाळी आहे. सणाचा दिवस आहे." बाबांनी ताईचे म्हणणे मान्य केले आणि सुसंवादाला घरात येण्याची विनंती केली. त्याचबरोबर बाकी तिघेही घरात आले. आश्चर्याची गोष्ट होती. चौघांपैकी एक जण म्हणाला, "जर तुमच्या घरात सुसंवाद असेल तर संपत्ती, आरोग्य आणि यश आपोआपच येतील". खंर ना?